Franchising bir ürün veya hizmetin imtiyaz hakkina sahip tarafin, belirli bir süre sart ve sinirlamalar dahilinde isin yönetim ve organizasyonuna iliskin bilgi ve destek (*know-how) saglamak sureti ile, imtiyaz hakkini ticari isler yürütmek üzere ikinci tarafa verdigi imtiyazdan dogan, uzun dönemli ve sürekli bir is iliskilerinin bütünüdür.


Franchising, birbirinden bagimsiz iki taraf arasinda meydana getirilen sözlesmesel bir iliskidir. Franchising, sistemin yaratilma ve ilk uygulama yeri olan A.B.D' de baslamistir. Bu sistem ile çalisan yaklasik 60 is kolu mevcuttur. Bunlar arasinda ; Otomobil Kiralama, Otomobil Servis Ürünleri, Is Yardim Servisleri, Is Araçlari, Giyim ve Ayakkabi, Yapi Dekorasyon, Bilgisayar, Kozmetik, Perakende Satis Magazalari, Egitim, Yiyecek, Saglik Ürünleri, Ev Aletleri, Kuru Temizleme, Fast-Food, Otelcilik ve Lokanta vb. sektörler bulunmaktadir. Özellikle hizmet sektöründe çesitlendirme hizla artmaktadir.

 

Lügat manasi "imtiyaz" olan Franchise, Ingilizce bir kelimedir. Fransizca "Affanchir" olan franchise sözcügünden "Franchising Imtiyaz Verme" kelimesi türetilmistir.

 

Franchisor; ürüne, hizmete veya bilgi birikimine ve bunlara ait denenmis, kalitesi kanitlanmis ve basarili bir markaya, isme sahip ve bunlarin satis dagitim veya isletme hakkini belirli bir bedel karsiligi veren taraftir. Franchisor, kendisi ve bireysel Franchisee'lerinden olusan franchising sisteminin kurucusu ve uzun vadeli koruyucusudur.

 

 

Franchisee; dogrudan veya dolayli bir mali bedel karsiliginda Franchisor'un ticari adini ve/veya hizmet markasini, know-how'ini is görme ve teknik yöntemlerini, sistemini ve diger sinai ve/veya fikri mülkiye haklarini kullanma hak ve zorunlulugunu, taraflar arasinda bu amaçla yapilan yazili Franchise Anlasmasi süresi ve kapsami içinde devamli olarak alacagi ticari ve teknik destek ile üstlenir.

 

 

Franchisee'nin Franchisor'a ödedigi bedel; isim, marka veya sistemi kullanma hakki karsiliginda ödenen bir baslangiç ücreti "Franchisee Fee"den ve yillik ciro ve kardan, anlasmada belirlenen oranlarda, yüzde olarak ödenen ücretlerden "Royalty"den olusur.