Türleri

 

Franchising sistemini uygulamalari açisindan iki grupta incelemek mümkündür. Sistemin uygulandigi ülkeye göre: Ulusal ve Uluslararasi Franchising'den söz edilebilir. Sunulan firsatlar açisindan; Ürün ve Marka Franchising' i, Isletme Sistemi Franchising'i seklinde siniflandirma yapmak mümkün.

 

 

Ulusal ve Uluslararasi Franchising

Franchising Sözlesmesi bir ülke sinirlari içerisinde, sehirler ya da bölgeler arasinda yapiliyorsa Ulusal Franchising, iki ülke arasinda yapiliyorsa Uluslararasi Franchising'den söz edilebilir.

 

 

Ürün ve Marka Franchising'i

Ürün ve Marka Franchising'i ABD'de üretici ve satici arasinda bagimsiz bir satis iliskisi seklinde baslamistir. Bu iliski çerçevesinde satici firma, kendini üretici firma ile özdeslestirmeye çalismaktadir.

 

Belirli ürünlerin benzer görünümdeki bagimsiz isletmelerde pazarlanmasi sonucu, üretici ile imaj birlesmesi saglanmaktadir. Bu tür franchising'de esas olan belirli bir marka ya da ticari ünvaninin kullanilmasidir.

 

Ayrica imtiyazi veren firma karsi taraf üzerinde sevk ve idare dahil, genis ve sürekli bir denetim hakkina sahiptir. Bazi basit konularda, franchise alan kurulus üretim safhasina da girebilir.

 

Otomobil ve kamyon saticilari, benzin istasyonlari, alkolsüz içki üreticileri bu tür franchising'in en tipik örneklerini olusturmaktadir.

 

 

Isletme Sistemi Franchising'i

Franchisingin bir baska türü isletme franchisingidir. Burada Franchisee ve Franchisor arasinda sadece ürün, servis ve marka alaninda degil, bir bütün olarak isletme sistemi içerisinde pazarlama ve üretimle ilgili tüm faaliyetler yer alir. Çok basit bir anlatimla, bu tür franchising "Akil Satmak" seklinde tanimlanabilir.

 

Oteller, restoranlar, perakende satis magazalari, kiralama ve danismanlik hizmetleri bu siniflandirma içerisinde yer alir. Son yillarda isletme sistemi franchising'inin büyüme hizi diger franchising'lere göre daha fazladir.

 

Isletme sistemi franchising'i diyebilecegimiz "Business Format Franchising" sözlesmesinde yer alan 4 temel unsur sunlardir:

 

o Franchisor sahip oldugu belirli bir ismin veya markanin kullanilmasi için Franchisee'ye izin verir.

 

o Franchisee üzerinde, sözlesme süresince davam eden bir denetimi mevcuttur.

 

o Yine sözlesme boyunca Franchisor, Franchisee'ye belirli yardim ve hizmetlerde bulunur.

 

o Bu imtiyaza karsilik bedelin ödeme sekli olan "Royalty" nin miktari periyodik ödemeler seklinde tespit edilir.